Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στη “The Guardian”, περιγράφεται το καθεστώς των επισφαλών εργασιακών σχέσεων για το επικουρικό διδακτικό έργο στα Βρετανικά Πανεπιστήμια, καθώς και η απουσία συλλογικών οργάνων στο χώρο των μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων. Οι ομοιότητες με τις συνθήκες που επικρατούν στα ελληνικά Πανεπιστήμια είναι πάρα πολλές.
Αναδημοσίευση από The Guardian
Μετάφραση: Κων/νος Κοντοδήμας
Πολλοί μεταπτυχιακοί που διδάσκουν, πληρώνονται λιγότερο από τον κατώτατο μισθό, είναι σε καθεστώς επισφαλών συμβάσεων και δεν έχουν συλλογική εκπροσώπηση.
Στα Πανεπιστήμια, συχνά η διδασκαλία, η εργαστηριακή επίδειξη, η βαθμολόγηση και άλλες ακαδημαϊκές δουλειές γίνονται από μεταπτυχιακούς φοιτητές που σπουδάζουν για τη λήψη κάποιου διπλώματος. Είναι win-win: ζωτικής σημασίας εμπειρία για καριέρα και έξτρα χρήματα για τους φοιτητές, και σημαντική πηγή εργατικής δύναμης για τα πανεπιστήμια. Ωστόσο, κάτι που θα έπρεπε να είναι αμοιβαία επωφελές, πολύ συχνά παίρνει τη μορφή εκμεταλλευτικής, περιστασιακής και κακοπληρωμένης εργασίας.
Ως αναπληρωτής λέκτορας και υποψήφιος διδάκτορας, έχω προσωπική εμπειρία από κάποια από αυτά τα προβλήματα στο πανεπιστήμιό μου αλλά έχω ακούσει και χειρότερα από συναδέλφους μου. Η καθυστερημένη ή ανύπαρκτη πληρωμή για τη διδασκαλία, οι καθυστερήσεις στο να γίνονται σωστά οι συμβάσεις, οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις γραφείων και η έλλειψη επίσημης εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και υποστήριξης για το νέο προσωπικό, είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υποψήφιοι διδάκτορες που διδάσκουν στο πανεπιστήμιό μου.
Σε όλη τη χώρα, αν υπολογίσουμε όλες τις πτυχές της δουλειάς, είτε πρόκειται για προετοιμασία, για βαθμολόγηση ή για επίλυση αποριών σε προπτυχιακούς φοιτητές, πολλοί υποψήφιοι διδάκτορες εργάζονται αρκετά περισσότερο από αυτό για το οποίο πληρώνονται. Δεν είναι ασυνήθιστο το επικουρικό διδακτικό έργο των υποψηφίων διδακτόρων να αμείβεται με £5 την ώρα – κάτω από τον ελάχιστο μισθό – όταν συνυπολογίζεται ο χρόνος προετοιμασίας.
Αυτό επιβεβαιώθηκε από μία έκθεση της Εθνικής Ένωσης Φοιτητών (National Union of Students – NUS) το 2012, η οποία ανέφερε ότι “σχεδόν ένας στους τρεις μεταπτυχιακούς που διδάσκουν, λαμβάνουν στην πραγματικότητα λιγότερο από τον κατώτατο μισθό”. Σχεδόν οι μισοί από του ερωτηθέντες αισθάνονταν ότι ο μισθός τους ήταν “άδικος”, ειδικά με δεδομένο το πόσοι υποψήφιοι διδάκτορες εξαναγκάζονται να διδάξουν επειδή είναι όρος για να λάβουν κάποια χρηματοδότηση.
Πρόσφατη έρευνα από την Ένωση Πανεπιστημίων και Κολλεγίων (University and College Union – UCU) δείχνει το κατά πόσο ο πανεπιστημιακός τομέας βασίζεται σε αυτή τη μορφή απασχόλησης – κατά μέσο όρο περισσότερο από το ένα τέταρτο του προσωπικού που διδάσκει στα πανεπιστήμια (όχι μόνο οι μεταπτυχιακοί) είναι ωρομίσθιοι. Το σωματείο βρήκε επίσης ότι τουλάχιστον το μισό ακαδημαϊκό προσωπικό αποτελείται από επισφαλώς εργαζόμενους.
Πολύ συχνά η αντίδραση σε αυτά τα ζητήματα μέσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα είναι η υποκύπτουσα αποδοχή: η απλήρωτη εργασία είναι απαραίτητη για να ανέβεις τη σκάλα της ακαδημαϊκής καριέρας. Είναι μέρος και πακέτο της ευρύτερης διαδικασίας αγοραιοποίησης που λεηλατεί τις πανεπιστημιουπόλεις. Αλλά αυτή είναι ίσως μία από τις πιο ύπουλες εκδηλώσεις της επιχειρηματικής κουλτούρας: το εισόδημα του ανώτερου προσωπικού βρίσκεται στη στρατόσφαιρα ενώ το προσωπικό που είναι στην πρώτη γραμμή πασχίζει για ένα πενιχρό εισόδημα, συχνά μέσω επισφαλών συμβάσεων.
Αυτή η κατάσταση επιβαρύνεται περισσότερο από το γεγονός ότι οι υποψήφιοι διδάκτορες αγνοούνται από τα συστήματα επίσημης εκπροσώπησης. Κάποια φοιτητικά σωματεία κρατούν αποστάσεις από το ζήτημα των εργασιακών δικαιωμάτων των υποψηφίων διδακτόρων επειδή φοβούνται ότι το να κινητοποιούνται για αυτούς δεν “ταιριάζουν με τους στόχους τους” που είναι να κινητοποιούνται μόνο για φοιτητικά ζητήματα. Από την άλλη, τα σωματεία του προσωπικού έχουν τα χέρια τους δεμένα εάν αυτοί οι υποψήφιοι διδάκτορες δεν απασχολούνται επίσημα από το πανεπιστήμιο ή από κάποιο μέλος του σωματείου. Επίσης, δεν υπάρχει ούτε συγκεκριμένη εθνική εκπροσώπηση στην Εθνική Ένωση Φοιτητών παρόλο που έγινε μια κίνηση στο πιο πρόσφατο συνέδριό της, ζητώντας αναθεώρηση του ζητήματος της εκπροσώπησης των μεταπτυχιακών.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές χρειάζονται μια συντονισμένη εκστρατεία που να τα βάζει με τις εκμεταλλευτικές πρακτικές απασχόλησης. Αυτό θα πρέπει να γίνει από τοπικούς ακτιβιστές και συμμαχίες, αλλά να καθοδηγείται εθνικά από την Εθνική Ένωση Φοιτητών και την Ένωση Πανεπιστημίων και Κολλεγίων.
Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να ντρέπονται για τη φρικτή μεταχείριση σε πολλούς μεταπτυχιακούς φοιτητές. Δυστυχώς δεν ντρέπονται – οπότε εξαρτάται από μας το να τους κάνουμε να ντραπούν. Το πρόσφατο κύμα ακτιβισμού σε πανεπιστημιουπόλεις, που ξεκίνησε από τη διαμάχη για το σύστημα συνταξιοδότησης των ακαδημαϊκών (Universities Superannuation Scheme – USS), δείχνει τί μπορεί να επιτευχθεί όταν οι φοιτητές και το προσωπικό δουλεύουν μαζί. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές-ερευνητές θολώνουν τις γραμμές μεταξύ αυτών των δύο ομάδων, και πολύ συχνά αυτό σημαίνει ότι παραμελούνται και από τους δύο. Είναι καιρός να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα στην οποία θα είναι ξεκάθαρο το πού ανήκουν και στην οποία θα τους υπερασπίζονται και θα τους ενισχύουν όλοι.