Στο φως των εξελίξεων με τον κακοποιητή καθηγητή Γ. Αγγελή που έχει βγάλει στην επιφάνεια το ΣΕΡΕΤΕ [1] [2] [3], δημοσιεύουμε το κύμα καταγγελιών στα Ισπανικά Πανεπιστήμια. *trigger warning*
Είναι κοινό μυστικό πως οι συνθήκες εργασίας στην έρευνα είναι πολύ μακριά από ιδανικές. Η καθημερινότητα της ψυχολογικής βίας, του εργασιακού εκφοβισμού, της ανασφάλειας και των σεξουαλικών επιθέσεων δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Τον τελευταίο καιρό, και στον απόηχο μιας 8Μ που σφραγίστηκε από την υπερψήφιση του νόμου για την συναίνεση από το ισπανικό κοινοβούλιο (νόμος Solo sí es sí- μόνο το ναι είναι ναι), δεκάδες καταγγελίες ερευνητριών στα ισπανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα βγήκαν στο φως της δημοσιότητας.
Σοκάρει ιδιαίτερα η περίπτωση του καθηγητή Άλβαρ Σάντσεθ (Àlvar Sánchez) του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, ο οποίος παρενοχλούσε σεξουαλικά επί δύο συναπτά έτη την υποψήφια διδάκτορα της οποίας επέβλεπε την διδακτορική διατριβή, εκβιάζοντάς την παράλληλα να μη μιλήσει σε κανέναν για το θέμα, αφού η εξέλιξη αυτή θα την «ανάγκαζε να αφήσει το διδακτορικό». Τον Σεπτέμβρη του 2018, η ερευνήτρια βρήκε τελικά τη δύναμη να καταγγείλει αυτή την συμπεριφορά στην δικαιοσύνη, η οποία καταδίκασε τον Σάντσεθ σε 1.5 χρόνο φυλάκιση και εξέδωσε περιοριστικά μέτρα ώστε να μην μπορεί να την πλησιάσει. Παρά την οριστική του καταδίκη του, το πανεπιστήμιο έκανε τα στραβά μάτια και τον άφηνε στη θέση του μέχρι την προηγούμενη Τρίτη όταν το θέμα πήρε δημοσιότητα!
Στο ίδιο πανεπιστήμιο, ο καθηγητής Άνχελ Γκαγιέγο (Ángel Gallego), διατηρούσε ερωτικές σχέσεις τόσο με ανήλικες μαθήτριες στις οποίες υποσχόταν ευνοϊκή μεταχείριση στις εισαγωγικές εξετάσεις, όσο και με υποψήφιες διδακτόρισσες υπό την επίβλεψή του, καταχρώντας την εξουσία που του έδινε η θέση του στο επαγγελματικό τους μέλλον. Έπειτα από καταγγελία των ερευνητριών, το πανεπιστήμιο τον απέλυσε απορρίπτοντας την επίφαση της συναίνεσης την οποία ο ίδιος επικαλέστηκε, λόγω της συντριπτικά ετεροβαρούς δυναμικής εξουσίας που χαρακτήριζε τις εν λόγω σχέσεις.
Παράλληλα, η ερευνήτρια Νοέλια Πέρεθ Κάμαρα (Noelia Pérez Cámara) του πανεπιστήμιου της Γρανάδα, άδραξε την ευκαιρία του δημόσιου βήματος που της δόθηκε κατά την βράβευσή της διατριβής της για να καταγγείλει πως αν και είχε απευθυνθεί στο Πανεπιστήμιο καταγγέλλοντας σεξουαλική κακοποίηση, το πανεπιστήμιο δεν ακολούθησε το υπάρχον πρωτόκολλο για να την προστατεύσει, αφήνοντας την να δουλεύει επί χρόνια στο ίδιο εργαστήριο με τον κακοποιητή της.
25 ερευνήτριες αλλά και καθηγήτριες της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών κατήγγειλαν πως έχουν υποστεί σεξιστική βία στον χώρο εργασίας τους, καταδεικνύοντας πως τα πανεπιστήμια λειτουργούν σε ένα καθεστώς όπου κυριαρχούν ο φόβος και η απόλυτη πίστη στην ιεραρχία, όπου καθιστά τους ισχυρούς άντρες πρακτικά άτρωτους.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι του Καθηγητή Ραφαέλ Μαλδονάδο (Rafael Maldonado), ο οποίος συνεχίζει να κατέχει τη θέση του στο εργαστήριο Νευροφαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Πομπέου Φάμπρα (Pompeu Fabra) της Βαρκελώνης. Η συμπεριφορά του, όπως καταγγείλουν 17 πρώην εργαζόμενες και εργαζόμενοί του, έχει δημιουργήσει ένα κλίμα τρόμου και καταναγκασμού το οποίο έχει οδηγήσει σε τουλάχιστον 4 αναρρωτικές λόγω αγχώδους διαταραχής και κατάθλιψης, δεκάδες κρίσεις πανικού αλλά και πολλούς νέους ερευνητές και ερευνήτριες οι οποίες παράτησαν υποτροφίες και διδακτορικά γιατί δεν άντεχαν άλλο αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες. Τουλάχιστον 6 πρώην εργαζόμενα συνεχίζουν μέχρι και σήμερα υπό φαρμακευτική αγωγή λόγω της βίας που υπέστησαν. Στο τέλος του Γενάρη, τέσσερις ερευνήτριες βρήκαν το θάρρος να τον καταγγείλουν στο τμήμα Πρόληψης Εργασιακών Κινδύνων του Πανεπιστημίου, το οποίο ξεκίνησε έρευνα για την υπόθεση. Ανάμεσα στις καταγγελίες υπήρχαν περιστατικά ευθέων απειλών (με μηνύματα όπως «Καλύτερα να προσέχεις»), δημόσιων εξευτελισμών, υποχρέωση ερευνητριών να έρχονται σε επαφή με πειραματόζωα στα οποία είχαν αλλεργία η οποία είχε δηλωθεί επισήμως και στο Τμήμα Ανθρωπίνου Δυναμικού του πανεπιστημίου καθώς επίσης και εκδικητικές απολύσεις σε όποια τολμούσε να διαμαρτυρηθεί για την κατάσταση. Όταν μία ερευνήτρια απευθύνθηκε στον «Συνήγορο του Φοιτητή» καταγγέλλοντας την κατάσταση της απάντησαν πως είχε δύο επιλογές, είτε να κάνει υπομονή είτε να αφήσει το διδακτορικό της. Τον Σεπτέμβρη του ’21, άλλες δύο ερευνήτριες απευθύνθηκαν στην ίδια υπηρεσία, όπου τις ενημέρωσαν πως μπορούν αν θέλουν να προχωρήσουν σε καταγγελία, αλλά πως κανείς δεν μπορεί να τις «προστατεύσει» εάν το κάνουν. Οι ερευνητές καταγγέλλουν πως τα υπάρχοντα πρωτόκολλα μετακυλούν όλο το βάρος στα θύματα, αφήνοντας τα έκθετα στην εκδικητική συμπεριφορά των αφεντικών τους, ρισκάροντας το εργασιακό τους μέλλον στον κλάδο της έρευνας, το οποίο εξαρτάται σε υπερβολικό βαθμό από τις «συστάσεις» του επιβλέποντα της διατριβής.
Όλα τα παραπάνω κάνουν ξεκάθαρο πως οι άθλιες συνθήκες εργασίας στην έρευνα δεν είναι σύμπτωμα μόνο της χώρας μας. Η επισφάλεια, η έλλειψη ωραρίου και κανόνων και η υπερβολική εξουσία του επιβλέποντα πάνω στο εργασιακό μας μέλλον δημιουργούν μία δυναμική εξουσίας που πολλές φορές οδηγεί σε σαδιστικές συμπεριφορές. Η μόνη απάντηση είναι η συλλογική μας οργάνωση και η διεκδίκηση ανθρώπινων συνθηκών εργασίας, κόντρα στην επισφάλεια!
Κάθε συναδέλφισσα/ο που επιθυμεί να καταγγείλει κάποιο περιστατικό έμφυλης διάκρισης ή/και εργασιακής αυθαιρεσίας να απευθυνθεί στις επιτροπές του ΣΕΡΕΤΕ.
Πηγές:
https://twitter.com/FJIprecarios/status/1636326802288259074