“We are all honorable men here, we do not have to give each other assurances as if we were lawyers.”
~Don Vito Corleone, The Godfather
Το προηγούμενο διάστημα το Σωματείο Εργαζομένων στην Έρευνα και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ΣΕΡΕΤΕ) ανέλαβε μια σειρά πρωτοβουλιών για να αντιμετωπιστεί η αδιανόητη κατάσταση σχετικά με τις υποτροφίες του ΙΚΥ για υποψήφιους διδάκτορες («Β κύκλου» και «ώριμων διδακτορικών»). Ουσιαστικά οι συμβάσεις αυτών των υποτροφιών υποχρεώνουν τους υποτρόφους που δε θα ολοκληρώσουν το διδακτορικό τους εντός χρονοδιαγράμματος, να επιστρέψουν το σύνολο των τροφείων που έχουν λάβει. Οι πρωτοβουλίες περιελάμβαναν, συναντήσεις αντιπροσωπιών του Σωματείου με το ΙΚΥ και με τη διαχειριστική αρχή του σχετικού προγράμματος ΕΣΠΑ (ΕΠΕΑΕΚ), καθώς και κήρυξη απεργίας με κινητοποίηση στα γραφεία της ΓΓΕΚ. Οι παραπάνω φορείς οχυρώθηκαν πίσω από το θολό γραφειοκρατικό τοπίο που διαχέει τις αρμοδιότητες τους για το ζήτημα και δεν υπήρξε καμιά ουσιαστική δέσμευση από πλευράς τους.
Εσχάτως, μετά από κινητοποίηση του Σωματείου στο Υπουργείο Παιδείας και από πολλές πιέσεις που ασκήθηκαν, λάβαμε τη διαβεβαίωση ότι θα υπάρξει λύση μέσω τροποποίησης της σχετικής ΚΥΑ που θα αλλάζει το παραδοτέο ούτως ώστε να μην υποχρεωθεί κανένας υποψήφιος διδάκτορας να επιστρέψει τα τροφεία, και μάλιστα να λάβουν και την τελευταία δόση όσοι για τους οποίους εκκρεμεί. Ταυτόχρονα να δοθεί παράταση σε όλους τους υπότροφους ώστε να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Μάλιστα το Σωματείο πρότεινε και συγκεκριμένη λύση, αντίστοιχη με την περίπτωση των υποτροφιών ΕΛΙΔΕΚ, που ορθώς προβλέπουν το ενδεχόμενο της μη-ολοκλήρωσης τους διδακτορικού εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος, μέσω της υποβολής επιστημονικής έκθεσης αντί της διατριβής.
Παρόλα αυτά, το ΙΚΥ έως σήμερα δεν έχει ενημερώσει καν τους υπότροφους για οριζόντια παράταση έως τις 31/11, όπως δεσμεύτηκε το Υπουργείο, παρά μόνο σε όσους έχουν ορίσει επταμελή εξεταστική επιτροπή και ημερομηνία υπεράσπισης της διατριβής εντός του Νοέμβρη. Δηλαδή η παράταση ισχύει μόνο για όσους τεκμηριωμένα έχουν ουσιαστικά ολοκληρώσει το διδακτορικό τους. Ταυτόχρονα, εξακολουθεί να λέει στους υπότροφους που δεν αναμένεται να ολοκληρώσουν τη διατριβή τους τον Νοέμβρη, ότι θα «έχουν πρόβλημα». Αυτό βέβαια διαφοροποιείται ως προς τη διατύπωσή, ανάλογα με τον υπάλληλο του ΙΚΥ, κάτι που καταδεικνύει ότι πρόκειται για προσπάθεια άσκησης ψυχολογικής πίεσης και τρομοκράτησης προς τους/τις υπότροφους, χωρίς να υπάρχει κάποια ξεκάθαρη κεντρική κατεύθυνση.
Την ίδια στιγμή το Υπουργείο Παιδείας εξακολουθεί να βάζει το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ενώ δεκάδες υπότροφοι δεν ξέρουν αν το επόμενο πρωί τους χτυπήσει το κουδούνι κάποιος δικαστικός κλητήρας, το Υπουργείο δίνει προτεραιότητα σε άσχετα νομοθετήματα. Μετά από επίμονες πιέσεις του Σωματείου, παραδέχτηκαν ωστόσο ότι ο λόγος που δεν έχει εκδοθεί ακόμη η ΚΥΑ είναι ότι το ίδιο το ΙΚΥ επιμένει να θέτει εμπόδια, επικαλούμενο προσχηματικές δικαιολογίες για άνιση μεταχείριση απέναντι σε ορισμένους υπότροφους, οι οποίοι έχοντας κρίνει ότι δε θα καταφέρουν να ικανοποιήσουν έγκαιρα τις συμβατικές τους υποχρεώσεις, αναγκάστηκαν να διακόψουν τις υποτροφίες τους. Αυτό το πρόσχημα από πλευράς του ΙΚΥ μας ήταν ήδη γνωστό αφού μας είχε τεθεί και στις συναντήσεις με την αντιπροσωπία του Σωματείου. Όπως επίσης και ότι κάτι τέτοιο θα είναι «πλήγμα στο κύρος του ιδρύματος».
Έτσι, τη στιγμή που μιλάμε, είναι δεκάδες οι υπότροφοι που οδηγούνται στην απόγνωση, εγκλωβισμένοι στο τετράπτυχο του να πρέπει να ολοκληρώσουν την έρευνά τους όποτε οι ίδιοι τη θεωρήσουν ικανοποιητική, να πρέπει να καλύψουν τις (ενίοτε εξωφρενικές) απαιτήσεις που θέτουν οι εκάστοτε supervisors, να ισορροπήσουν την προσωπική τους ζωή και τις βιοτικές τους ανάγκες με τις εξευτελιστικές εργασιακές συνθήκες του κλάδου, και να ικανοποιήσουν τους εκβιασμούς του ΙΚΥ ούτως ώστε να μη βρεθούν χρεωμένοι με σχεδόν 30.000 ευρώ προς το ελληνικό δημόσιο. Δεν είναι λίγα μάλιστα τα περιστατικά που υπότροφοι αντιμετώπισαν κρίσεις πανικού ή κατέφυγαν σε ψυχιατρική υποστήριξη.
Για εμάς, το «κύρος» του ΙΚΥ αρχίζει και τελειώνει στις δημόσιες βαρύτατες καταγγελίες της πρώην διευθύντριας του και Καθηγήτριας του ΕΚΠΑ, κας Μαρίζας Φουντοπούλου, που αποχώρησε από το ΔΣ λόγω περιστατικών παράτυπης κατάχρησης κονδυλίων του ΕΣΠΑ για την πληρωμή μελών του ΔΣ, «ομιχλώδεις» συμβάσεις προμηθειών, παραβιάσεις των κανονισμών διαχείρισης του προγράμματος Erasmus κ.α.. Πίσω από τα φανταχτερά αφηγήματα περί «αριστείας» κρύβονται εκ των υστέρων αλλαγές στις συμβατικές υποχρεώσεις μεταδιδακτόρων υποτρόφων, ως προς το δυσμενέστερο. Πίσω από τα αφηγήματα περί αντιμετώπισης του brain drain κρύβονται από τη μία απειλές προς γυναίκες υπότροφους να επιλέξουν «ανάμεσα στο διδακτορικό ή την εγκυμοσύνη» και προκλητικές αρνήσεις στο να θεωρηθεί η εγκυμοσύνη ως λόγος «ανωτέρας βίας» για τις συμβατικές υποχρεώσεις υποτροφίας, και από την άλλη διοργάνωση στερεοτυπικού «Συνεδρίου Γονιμότητας».
Για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι μόνο οι συλλογικές διεκδικήσεις μπορούν να έχουν αποτέλεσμα.
Ο αντίπαλος οχυρώνεται πίσω από νόμους και ανισοβαρείς και καταχρηστικές συμβάσεις που εκμεταλλεύονται την ανάγκη που ο ίδιος δημιουργεί μέσω της έλλειψης ουσιαστικής χρηματοδότησης στην Έρευνα και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε συνδυασμό με το συνεχώς αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.
Εμείς οχυρωνόμαστε-γραφόμαστε στο Σωματείο μας!
- Απαιτούμε άμεσα να δοθεί οριζόντια λύση στο πρόβλημα που θα περιλαμβάνει την τροποποίηση της σχετικής ΚΥΑ, προβλέποντας ως αποδεκτό σενάριο τη μη επιτυχή ολοκλήρωση του διδακτορικού.
- Άμεσα να δοθεί οριζόντια παράταση σε όλους τους υπότροφους, ούτως ώστε να καταθέσουν τα όποια παραδοτέα και να κλείσουν οι φάκελοι τους.
- Να καταβληθεί η τελευταία δόση της υποτροφίας για σε όσους/ες εκκρεμεί.
- Κανένας/καμία υπότροφος να μην υποχρεωθεί να επιστρέψει τροφεία-δεδουλευμένα.