Η Μονάδα Μοριακής Διαγνωστικής στην Αιματολογία του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακρίβειας (Κε.Νε.Β.Ι.Α.), στην Ιατρική Σχολή της Σχολής Επιστημών Υγείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στεγάζεται από το 2003 σε χώρους του κτιρίου της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ. Η Μονάδα εκτελεί εξετάσεις μοριακής βιολογίας σε όλο το εύρος της Αιματολογίας οι οποίες στην πλειοψηφία τους καλύπτονται από τον ΕΟΠΠΥ με μηδενική συμμετοχή των ασθενών στις συνταγογραφούμενες μοριακές εξετάσεις. Ένας επιπλέον αριθμός μοριακών εξετάσεων έχει κοστολογηθεί από το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΕΚΠΑ (πράξη 162η /2012-13 και ΑΔΑ : ΒΕΖ046ΨΖ2Ν-ΝΥΤ) σε τιμές πολύ πιο χαμηλές από τα ιδιωτικά διαγνωστικά. Μέχρι και σήμερα το εργαστήριο δέχεται μηνιαία εκατοντάδες δείγματα ασθενών από όλα τα δημόσια νοσοκομεία αλλά και τις ιδιωτικές κλινικές καθώς είναι το μοναδικό εργαστήριο που διαθέτει την τεχνογνωσία για πολύ εξειδικευμένες εξετάσεις και – το σημαντικότερο – εκτελεί τις εξετάσεις είτε δωρεάν είτε σε χαμηλό κόστος.
Στα σχεδόν 20 χρόνια που λειτουργεί το συγκεκριμένο κέντρο αναφοράς καμία θέση μόνιμου προσωπικού δεν έχει προκηρυχθεί. Δεν τέθηκε ποτέ σε προτεραιότητα η μόνιμη στελέχωση του κέντρου παρόλο που η μεθοδολογία που αναπτύχθηκε στα χρόνια λειτουργίας του αποτέλεσαν πρότυπο στη διάγνωση και παρακολούθηση αιματολογικών καρκίνων. Οι εργαζόμενοι ανανέωναν κατ’ εξακολούθηση ολιγόμηνες (τρίμηνες/εξάμηνες) συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Τα προβλήματα όμως λόγω του μικρού αριθμητικά προσωπικού και του μεγάλου όγκου των δειγμάτων άρχισαν να φαίνονται στο τέλος του 2020. Από την αρχή του 2021 μέχρι τις αρχές 2024 αποχώρησαν 12 άτομα συνολικά, από τα οποία τα 5 ήταν για περισσότερα από 10 χρόνια συμβασιούχοι χωρίς δικαίωμα μονιμότητας. Από τις αρχές του 2024 και για 3 συνεχόμενους μήνες υπήρχε μόνο ένας επιστημονικός συνεργάτης για την διεκπεραίωση 1000 εξετάσεων/μήνα δηλαδή να διαχειριστεί 500 τουλάχιστον ασθενείς το μήνα, ενώ στην τελευταία αναφορά του ISO είχαν καταγραφεί οι παράγοντες κινδύνου του μειωμένου προσωπικού χωρίς την ταυτόχρονη μείωση των εξετάσεων που εκτελούνται. Επιπλέον, η επιλογή του νέου προσωπικού το τελευταίο διάστημα είχε ένα μόνο κριτήριο: την ανειδίκευτη και κατά συνέπεια φθηνή εργασία.
Συνολικά, οι επιλογές της διοίκησης του ΕΚΠΑ και του διευθυντή του τμήματος είχαν ως αποτέλεσμα ένα δημόσιο κέντρο αναφοράς να μένει με ελάχιστο προσωπικό για μήνες, με εναλλαγή προσωπικού ανά τακτά χρονικά διαστήματα εφόσον καμία μόνιμη θέση δεν υπάρχει. Επιπλέον, η πρυτανεία του ΕΚΠΑ δεν μερίμνησε εγκαίρως ώστε να βρεθεί ο/η επόμενος/η υπεύθυνος καθηγητής/τρια του εργαστηρίου σε περίπτωση συνταξιοδότησης του. Επομένως, έχουμε 2 δεδομένα που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στο κλείσιμο του κέντρου αναφοράς: μειωμένο και ανειδίκευτο επιστημονικό, τεχνολογικό και παρασκευαστικό προσωπικό με υπέρογκο όγκο δειγμάτων και αδράνεια από τη διεύθυνση να λάβει δραστικά μέτρα ώστε να μην μείνουν αδιάγνωστοι 6500 ασθενείς.
Έτσι φτάνουμε στο σήμερα, στα μέσα του καλοκαιριού, όταν και ανακοινώθηκε «ανεπίσημα» ότι το εργαστήριο λόγω συνταξιοδότησης του γιατρού – υπεύθυνου του τμήματος θα κλείσει στις 31/10/2024. Επομένως, τα εναπομείναντα 5 εργαζόμενα άτομα μένουν χωρίς δουλειά εν μέσω καλοκαιριού, ενώ 1000 ασθενείς που παρακολουθούνταν από το εργαστήριο θα αναγκαστούν να απευθυνθούν σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα πληρώνοντας υπέρογκα ποσά για τις ίδιες εξετάσεις.
Οι παραπάνω ενέργειες έρχονται να στερήσουν από κάθε ενδιαφερόμενο ασθενή ή/και θεράποντα την τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε όλα αυτά τα χρόνια από τους επιστήμονες που έστησαν τις διαγνωστικές μεθόδους στο συγκεκριμένο εργαστήριο. Οι συγκεκριμένες τεχνικές εφαρμόζονταν σε αποκλειστικότητα στο συγκεκριμένο εργαστήριο. Στο τελευταίο συνέδριο της Αιματολογικής Εταιρείας, οι γιατροί της Αιματολογική Κλινικής του ΕΚΠΑ δήλωσαν την αγωνία τους για την τύχη του εργαστηρίου και την αδυναμία εκτέλεσης εξετάσεων, οι περισσότερες συνταγογραφούμενες. Επιπρόσθετες αναφορές γιατρών, στο ίδιο συνέδριο, από τη μεγαλύτερη μονάδα μεταμόσχευσης στο νοσοκομείο της Πάτρας εξηγούν ότι στέλνουν τα δείγματα προς ανάλυση σε ιδιωτική εταιρία στην Κύπρο καθώς η συγκεκριμένη τεχνική* δεν εφαρμόζεται σε κανένα εργαστήριο στην Ελλάδα, ούτε στα κέντρα αναφοράς του Ευαγγελισμού και του Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη.
Οι εξελίξεις αυτές έρχονται να προστεθούν στις συνεχόμενες προσπάθειες εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης του χώρου της Υγείας επιβαρύνοντας όλο και περισσότερο τόσο τους/τις ασθενείς όσο και το δημόσιο σύστημα υγείας που εξαναγκάζεται να απευθυνθεί στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Καταγγέλουμε την Πρυτανεία του ΕΚΠΑ για τις επιλογές της που οδηγούν στη διάλυση του κέντρου αναφοράς και απαιτούμε να αναλάβει τις ευθύνες της και να ορίσει άμεσα νέο Επιστημονικό υπεύθυνο του Κε.Νε.Β.Ι.Α. και να μεριμνήσει για μόνιμο, σταθερό και καταρτισμένο προσωπικό ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία του για ασθενείς και εργαζόμενες.
Παράρτημα
Οι παρακάτω πίνακες αναγράφουν συνοπτικά τον αριθμό των δειγμάτων ασθενών και το συνολικό αριθμό εξετάσεων που δεχόμαστε ανά έτος. Οι πίνακες 2, 3, 4 φαίνονται ο αριθμός των εξετάσεων παρακολούθησης, οι δωρεάν εξετάσεις που χρηματοδοτούνται από την Αιματολογική εταιρία για μηδενική συμμετοχή των ασθενών καθώς και τα ποσά του προγράμματος που διαχειρίζεται ο υπεύθυνος του εργαστηρίου για όλη τη μονάδα διάγνωσης και για την Αιματολογική Κλινική καθώς και τα έξοδα για μισθούς και αναλώσιμα.
Πίνακας 1. Αριθμός ασθενών και εξετάσεων την τετραετία 2021 έως το κλείσιμο 2024
| ΕΤΟΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ (ΑΣΘΕΝΩΝ) | ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ |
| 2021 | 6524 | 16000 |
| 2022 | 6706 | 17000 |
| 2023 | 6390 | 16000 |
| 2024 (Ιανουάριος-Αύγουστος) | 4764 | 11000 |
Πίνακας 2. Αριθμοί εξετάσεων παρακολούθησης και δωρεάν εξετάσεις μέσω χρηματοδοτούμενου προγράμματος της Αιματολογικής Εταιρίας
| ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ
(ΣΥΝΤΑΓΟΦΡΑΦΟΥΜΕΝΗ) |
#ΔΩΡΕΑΝ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ (ΚΟΣΤΟΣ ΧΩΡΙΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ 350€) | ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ & (ΣΥΝΤΑΓΟΦΡΑΦΟΥΜΕΝΗ) | ||
| ΕΤΟΣ | ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΩΝ & | Δείκτης 1 & | Δείκτης 2 & | |
| 2021 | 1887 | 43 | 60 | |
| 2022 | 1964 | 108# | 68# | 1388 |
| 2023 | 2158 | 229# | 246# | 1385 |
| 2024 | 977 | 120# | 53# | 653 |
Πίνακας 3. Ο αριθμός του προσωπικού ανά έτος
| ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
| ΒΙΟΛΟΓΟΙ | 3 | 3 | 2 | 2 | |
| ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΙ | 2 | 2 | 2 | 2 | |
| ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ | 1 | 1 | 1 | 1 | |
| ΕΞΟΔΑ ΣΕ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ | 300.000 | 315.000 | 400.000 | 120.000 | |
| ΕΞΟΔΑ ΣΕ ΜΙΣΘΟΥΣ | 130.000 | 130.000 | 112.000 | 90.000 | |
| ΠΡΟΫΠ/ΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑ | 1.6 ε
ΑΔΑ ΨΕΨ946ΨΖ2Ν-93Ε |
1.4 ε
ΑΔΑ ΩΧ1Ν46ΨΖ2Ν-ΓΘΦ |
1,5ε
(ΑΔΑ ΨΦΞΙ46ΨΖ2Ν-ΘΙΨ) (Ανάκληση 700.000ε λόγω μη εκτέλεσης των εξόδων του προϋπολογισμού- ΑΔΑ ΨΠΛΡ46ΨΖ2Ν-ΡΑ6) |
1,3 ε
(ΑΔΑ: 6Φ2Η46ΨΖ2Ν-Ρ54) |
* η συγκεκριμένη τεχνική ανιχνεύει σε ασθενείς τον καρκινικό κλώνο ώστε να γίνεται η παρακολούθηση της νόσου και σε περίπτωση υποτροπής να εντοπιστεί άμεσα.
&Τα αποτελέσματα από τη συγκεκριμένη ανάλυση είναι καθοδηγητική για τη λήψη κλινικής απόφασης εάν ο ασθενής μπορεί να προβεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών.