Αλλαγές στην έρευνα: Αριστεία ποιανών; Ανάπτυξη για ποιους;

«Η Παιδεία είναι η μεγαλύτερη επένδυση που μπορούμε να κάνουμε για τη χώρα, στοχεύουμε σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο». Με αυτή τη δήλωση παρέλαβε το υπουργείο παιδείας η νέα υπουργός της ΝΔ η οποία συνεχίζει το έργο που χάραξε ο ΣΥΡΙΖΑ με το νόμο Γαβρόγλου που θεμελίωσε ως βασική πηγή χρηματοδότησης το άνοιγμα των Ιδρυμάτων στην «ελεύθερη αγορά». Η νέα κυβέρνηση έρχεται να υλοποιήσει και να ολοκληρώσει την επιχειρηματικοποίηση της παιδείας και της έρευνας σύμφωνα πάντα με ό,τι επιτάσσει ο διεθνής Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΟΣΑ), δηλαδή έρευνα υποταγμένη στις ανάγκες της αγοράς αλλά και σχολεία προθαλάμους και εργοστάσια παραγωγής ανθρώπινου δυναμικού με κατακερματισμένες και εξειδικευμένες ικανότητες.

Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει, ξεκινώντας από την τριτοβάθμια εκπαίδευση:

  1. Προσέλκυση νέων πόρων, πέραν της κρατικής χρηματοδότησης: σχήματα ΣΔΙΤ για ιδιωτικές εστίες, χορηγίες από τους “ευεργέτες” μας, πατέντες, έσοδα από spin-off
  2. Συζήτηση για αναθεώρηση του άρθρου 16 για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων
  3. Νέος νόμος πλαίσιο με κατάργηση ασύλου, όριο φοίτησης ν+2, βάση εισαγωγής από τα ιδρύματα κ.α.
  4. Εξίσωση πτυχίων ΑΕΙ και ιδιωτικών κολεγίων
  5. Πρακτική άσκηση μέσω συνεργασιών με τοπικές επιχειρήσεις, ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης
  6. Αλλαγές στο πλαίσιο λειτουργίας των ΕΛΚΕ (μετατροπή σε ιδιωτικού δικαίου), δυνατότητα απευθείας σύναψης συμβάσεων μεταξύ ιδρυμάτων και επιχειρήσεων για “διάχυση” ερευνητικών αποτελεσμάτων

Από τις πρώτες μεταρρυθμίσεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ΝΔ είναι η μεταφορά της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) από το πρώην Υπουργείο Παιδείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης και επενδύσεων. Η κυβέρνηση ΝΔ, συνεχίζοντας τον σχεδιασμό όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, έθεσε τα θεμέλια για κατευθυνόμενη έρευνα, πιστή στις επιταγές της ΕΕ, του ΝΑΤΟ αλλά και του εγχώριου κεφαλαίου. Ενιαίος χώρος έρευνας και εκπαίδευσης για να γίνεται πιο εύκολη και άμεση η εκμετάλλευση ερευνητών – υποψήφιων διδακτόρων, αλλά και (μεταπτυχιακών) φοιτητών. Αυτό ορίζουν οι απεριόριστες διευκολύνσεις σε εταιρίες, τα στραβά μάτια σε spin-off από τη Φαρμακευτική Αθηνών μέχρι το Πολυτεχνείο και τη Γεωπονική, υποτροφίες ψίχουλα, αλλαγές fast track στα προγράμματα σπουδών για να γίνουν πιο «ανταγωνιστικά», και η ιστορία δεν έχει τελειωμό.

Από την πλευρά μας αναγνωρίζουμε ότι ο δρόμος για ενιαία έρευνα και παιδεία περνάει μέσα όχι απλά από τη σύνδεση παιδείας και έρευνας, αλλά από την ενοποίησή τους. Εξάλλου ο διαχωρισμός αυτός έχει ως αποτέλεσμα τη διάσπαση των εργαζομένων που βρίσκονται υπό το ίδιο έργο αλλά κάτω από τον έλεγχο διαφορετικού υπουργείου οπότε και με διαφορετικά προνόμια και εναλλακτικές, με διαφορετικό εργασιακό καθεστώς. Επιμέρους κατακερματισμός δηλαδή των εργαζόμενων, πέραν του τίτλου (ερευνητής / υποψήφιος διδάκτορας / μεταπτυχιακός φοιτητής) και της εργασιακής σχέσης (σύμβαση εργασίας/ μπλοκάκι/υποτροφία/απλήρωτη δουλειά).

Το καπιταλιστικό πρόσωπο της παιδείας και της έρευνας που επιβάλλει η ΝΔ ανοίγει το δρόμο σε επιχειρήσεις και spin off να χρησιμοποιούν τον χώρο των Πανεπιστημίων και να εκμεταλλεύονται τεχνολογικό εξοπλισμό χωρίς να επιστρέφουν τίποτα πίσω, παρά μόνο δίνοντας ένα (και αν) χαρτζιλίκι σε εργαζόμενους – φοιτητές – ερευνητές που απασχολούν. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια πολιτική που όχι απλά επικυρώνει την άμεση σχέση αγοράς – έρευνας – εκπαίδευσης, αλλά την εντείνει, με προφανές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τους φοιτητές. Μια τέτοια ανάπτυξη ευαγγελίζονται λοιπόν: όχι απλά έρευνα για τις ανάγκες της αγοράς, αλλά έρευνα κομμάτι της αγοράς.

Θα μας βρουν απέναντί τους! Όλους εμάς, εργαζόμενους/ες, στον κλάδο της έρευνας, που βλέπουμε καθημερινά τις απέραντες δυνατότητες της εποχής μας, αλλά και που βιώνουμε τον ίδιο εργασιακό μεσαίωνα με τον υπόλοιπο κόσμο της εργασίας, να υποστηρίζουμε ότι η έρευνα μπορεί να είναι χρήσιμη μόνο εφόσον πραγματοποιείται με βάση τις κοινωνικές ανάγκες και τα αποτελέσματά της θα επιστρέφουν στο κοινωνικό σύνολο!